Það er til tegund matvæla sem notar venjulegan mat sem hráefni og er frábrugðin venjulegum matvælum. Þau fást í formi dufts, vökva o.s.frv. Líkt og mjólkurduft og próteinduft er hægt að gefa þau um munn eða í nef og þau eru auðveldlega melt eða frásoguð án meltingar. Þau eru kölluð „formúlufæði í sérstökum læknisfræðilegum tilgangi“, það er að segja, við notum nú meiri næringu í meltingarvegi klínískt.
1. Hvað er þarmanæring?
Þarmanæring (enteral nutrition, EN) er næringarstuðningsaðferð sem veitir líkamanum ýmis næringarefni í gegnum meltingarveginn til að uppfylla lífeðlisfræðilegar og sjúklegar þarfir hans. Kostir hennar eru að næringarefni frásogast beint og nýtast í gegnum þarmana, sem er lífeðlisfræðilegra, þægilegra í gjöf og ódýrara. Hún er einnig gagnleg til að viðhalda heilleika slímhúðar og þarmahindrana.
2. Hvaða aðstæður krefjast næringar í meltingarvegi?
Allir sjúklingar sem þurfa næringarstuðning og hafa starfhæfan og tiltækan meltingarveg geta fengið næringarstuðning í meltingarvegi, þar á meðal kyngingarörðugleika og tyggingu; Vanhæfni til að borða vegna meðvitundarröskunar eða dás; Stöðugt tímabil meltingarfærasjúkdóma, svo sem meltingarfærafistla, stuttþarmsheilkennis, bólgusjúkdóms í þörmum og brisbólgu; Ofnæmisástand, svo sem hjá sjúklingum með alvarlega sýkingu, skurðaðgerð, áverka og umfangsmikil brunasár. Einnig eru til langvinnir tæringarsjúkdómar, svo sem berklar, æxli o.s.frv.; Næringarstuðningur fyrir og eftir aðgerð; Viðbótarmeðferð við krabbameinslyfjameðferð og geislameðferð í æxli; Næringarstuðningur við brunasárum og áverkum; Lifrar- og nýrnabilun; Hjarta- og æðasjúkdómar; Meðfæddur galli í amínósýruefnaskiptum; Viðbót eða skipting á næringu í æð.
3. Hverjar eru flokkanir á næringu í meltingarvegi?
Á fyrstu málstofunni um flokkun næringarefna í meltingarvegi lagði Peking-deild kínverska læknasamtakanna til skynsamlega flokkun næringarefna í meltingarvegi og lagði til að næringarefna í meltingarvegi yrðu flokkuð í þrjár gerðir: amínósýrur, heilprótein og íhluta. Amínósýrugrunnur er einliða sem inniheldur amínósýrur eða stutt peptíð, glúkósa, fitu, steinefni og vítamín. Það hentar sjúklingum með skerta meltingu og frásog í meltingarvegi en hefur slæmt bragð og hentar vel til fóðrunar í nef. Í heilpróteingerðinni er notað heilprótein eða frítt prótein sem köfnunarefnisgjafa. Það hentar sjúklingum með eðlilega eða nærri eðlilega meltingarvegsstarfsemi. Það hefur gott bragð og má taka inn eða gefa í nef. Íhlutategundin inniheldur amínósýrur, stutt peptíð, heilprótein, kolvetnisþætti, langkeðju þríglýseríð (LCT), meðallangkeðju þríglýseríð (MCT), vítamínþætti o.s.frv., sem eru aðallega notuð sem fæðubótarefni eða styrkingarefni fyrir jafnvægi næringar í meltingarvegi.
4. Hvernig velja sjúklingar næringu í meltingarvegi?
Sjúklingar með nýrnasjúkdóm hafa aukna próteinneyslu og eru viðkvæmir fyrir neikvæðu köfnunarefnisjafnvægi, sem krefst prótein- og amínósýrusnauðra næringarefna. Næringarefnablöndur fyrir nýrnasjúkdóma eru ríkar af nauðsynlegum amínósýrum, próteinlitlar, natríum- og kalíumsnauðsynlegum efnum, sem geta dregið verulega úr álagi á nýrun.
Umbrot arómatískra amínósýra, tryptófans, metíóníns o.s.frv. hjá sjúklingum með skerta lifrarstarfsemi eru hindruð, greinóttar amínósýrur minnka og arómatískar amínósýrur aukast. Hins vegar umbrotnast greinóttar amínósýrur í vöðvum, sem auka ekki álagið á lifur og geta keppt við arómatískar amínósýrur um að komast yfir blóð-heilaþröskuldinn, sem bætir lifrar- og heilasjúkdóma. Þess vegna geta greinóttar amínósýrur verið meira en 35%~40% af heildar amínósýrum í næringarefnum sem tengjast lifrarsjúkdómum.
Eftir alvarleg brunasár hækkar líkamshiti sjúklingsins, hormón og bólguþættir losna í miklu magni og líkaminn er í miklum efnaskiptum. Fyrir utan sárið eru þarmarnir eitt af aðallíffærunum með há innræn efnaskipti. Þess vegna ætti brunanæring að innihalda mikið prótein, mikla orku og auðmeltanlega fitu með minni vökva.
Næringarblöndur fyrir sjúklinga með lungnasjúkdóma í meltingarvegi ættu að innihalda mikið fituinnihald, lítið kolvetnainnihald og lítið próteininnihald til að viðhalda vöðvamassa og vefjauppbyggingu og bæta öndunarstarfsemi.
Vegna áhrifa krabbameinslyfjameðferðar er næringarstaða og ónæmisstarfsemi sjúklinga með illkynja æxli léleg og æxlisvefurinn notar minni fitu. Þess vegna ætti að velja næringarblöndur með mikilli fitu, miklu próteini, mikilli orku og litlu kolvetnum, þar sem glútamíni, arginíni, MTC og öðrum ónæmisnæringarefnum er bætt við.
Kolvetni í næringarblöndum fyrir sykursjúka ættu að vera oligosakkaríð eða fjölsykrur, auk nægilegs trefja, sem stuðlar að því að hægja á hraða og umfangi blóðsykurshækkunar.
Birtingartími: 14. september 2022